اولین قدم در درمان قطعی وسواس فکری شدید شناخت هرچه بهتر آن است. مهم است که بیمار درک کند افکار مزاحم به ذهن اکثر افراد خطور می‌کند، ولی در بیمار وسواسی به‌دلیل اهمیت و معنایی که برای این افکار قائل است، این افکار به‌طور مداوم به ذهن او بازمی‌گردند.

هر چقدر فرد بیشتر تلاش کند این افکار را سرکوب کند، این افکار بیشتر به ذهن می‌آید. (تلاش کنید تا تصویر یک فیل صورتی را از ذهن خود دور کنید. تمام تلاش خود را کنید تا تصویر فیل صورتی را از ذهن بیرون کنید. می‌بینید که تلاش بیشتر باعث می‌شود تصویر فیل صورتی بیشتر در ذهنتان بماند.)

مشاوره برای درمان قطعی وسواس فکری 

نظم و ترتیب و انجام دادن کارها به بهترین نحو برای بسیاری از ما مهم است اما گاهی اوقات اهمیت دادن به تمیزی و نظم و ترتیب در بعضی تبدیل به وسواس می شود. افکار وسواسی که به معنای فکر کردن مداوم به یک تصویر یا مسئله خاص است هم از دیگر نمودهای اختلال وسواس است.

وسواس یک اختلال روانی جدی است و می تواند چنان تأثیری بر فرد بگذارد که افراد خانواده و دوستان و آشنایانش ترکش کنند و حتی فرصت های تحصیلی و شغلی را از دست بدهد.

افراد مبتلا به وسواس فکری شدید اغلب ترس مفرطی از احساس گناه و تعهد دارند. آنها مدام نگران هستند و فکر می‌کنند کار‌های خاصی باید انجام دهند تا از خودشان و دیگران محافظت کنند. در مطالعه اخیر دانشگاه واترلو، برندا چیانگ به این نتیجه رسید که: «افراد مبتلا به وسواس فکری شدید، همواره از احساس مسئولیت شدیدی رنج می‌برند. آنها اغلب فکر می‌کنند که مسئول یک کار بد هستند، یا اگر موفق به انجام کاری نشوند بابت آسیب‌ های ناشی از آن مسئولند.»

چگونه وسواس فکری را درمان کنیم

فرد مبتلا به وسواس فکری شدید یک سیستم هشدار دهنده در ذهن خود دارد که او را از خطر‌هایی که وجود خارجی ندارند می‌ترساند، زمانی که شخص تسلیم اجبار این سیستم شود اوضاع خراب می‌شود. وقتی که او به این آژیر خطر توجه می‌کند و پاسخ می‌دهد، به مغز خود یاد می‌دهد که این سیگنال‌ها مهم هستند. اما اگر در مقابل این هشدار‌های دروغین بایستند، به طور موقف دچار اضطراب و نگرانی تشدید شده می‌شوند، اما این آژیر خطر ساکت می‌شود. اینجاست که مغز دیگر فکر نمی‌کند این هشدار‌ها مهم هستند و کمتر آنها را اعلام می‌کند. درواقع فرد مبتلا به وسواس فکری شدید باید فکر خود را تغییر دهد و قدرت این کار را دارد.

درمان وسواس فکری عملی

برای اختلال وسواس فکری و عملی خفیف تا متوسط، درمان شناختی رفتاری و به‌ ویژه مواجهه و جلوگیری از پاسخ و برای اختلال وسواس متوسط تا شدید، ترکیب دارو درمانی و مواجهه و جلوگیری از پاسخ توصیه می‌شود.

نکات کلیدی مواجهه‌سازی در درمان قطعی وسواس فکری

1. افکار وسواسی، احساس پریشانی و اضطراب، و رفتار وسواسی سه مقوله متفاوت هستند. شما بر رفتار وسواسی خود می‌توانید کنترل داشته باشید، ولکن بر احساس و افکار خیر. مثال: «آیا کسی را زیر کرده‌ام؟» و «آیا دستانم هنوز آلوده هستند؟» افکار وسواسی هستند. شما در نتیجه این افکار، احساس پریشانی و یا اضطراب می‌کنید. برای تسکین احساس ناخوشایند خود به چک کردن مسیر و یا شستن دست می‌پردازید 
2. در درمان وسواس فکری و عملی حمایت یکی از اعضای خانواده و یا یک دوست به‌عنوان حامی، شانس موفقیت شما را در مواجهه‌سازی افزایش می‌دهد. حامی به‌ واسطه مشاوره در تعیین اهداف و تمرین‌ها، اطمینان دادن به بیمار در هنگام مواجهه‌سازی، تشویق کردن بیمار در هنگام ناامیدی و شکست و یادآوری پیشرفت‌هایتان، به شما در تمرینات مواجهه‌سازی کمک می‌کند. فرد حامی مانع از آن می‌شود که دست از تلاشهایتان بکشید.
3. مواجهه و جلوگیری از پاسخ باید حداقل یک‌ ساعت به‌ طول بینجامد. که مواجهه‌ سازی کوتاه‌ مدت نه تنها اثری ندارد، بلکه ترس‌ های شما را افزایش می‌دهد. شما باید در وضعیت جلوگیری از پاسخ تا زمانی که تمایلات در شما فروکش کنند باقی بمانید تا بدن و ذهن شما درک کند که بدون انجام آداب و رفتار وسواسی نیز می‌توانید احساس بهتری داشته باشید.

درمان وسواس فکری و عملی با استفاده از دارو

کلومی پرامین، فلوکستین و فلووکسامین از جمله داروهایی هستند که برای درمان وسواس فکری و عملی به‌کار می‌روند. اما با وجود تاثیرگذاری داروها دلیل استفاده از روان‌ درمانی برای درمان وسواس چه می‌باشد؟

• ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد از مصرف دارو امتناع می‌ورزند. گروهی نیز به‌جهت عوارض جانبی که برای آنها دارد، دارو مصرف نمی‌کنند.
• در حدود ۲۵ درصد افراد نیز تغییرات اندکی به‌ واسطه دارو در خود گزارش می‌کنند.
• با وجود تأثیر چشمگیر دارو در درمان وسواس فکری و عملی فرد، ولکن ۲۰ تا ۳۰ درصد از علائم در فرد باقی می‌ماند و روان‌ درمانی موجب بهبودی بیشتر علائم می‌شود.
• میزان عود در درمان وسواس فکری و عملی از طریق دارو بالا است.
• ماندگاری درمان از طریق دارو بسیار کمتر از روان درمانی است.

هرگز بدون تجویز روانپزشک دارویی را مصرف نکنید.