هیچ‌کس رابطه کاملی با والدین یا قوانین وضع شده آنها ندارد. اگر شانس آورده باشید، اغلب اوقات رابطه مثبت و سالمی با والدین خود خواهید داشت. متاسفانه، برای برخی افراد (آن‌هایی که والدین سمی دارند) رابطه کارآمد ممکن نیست. شما نمی‌توانید رابطه محترمانه ی متقابل با افرادی که از نظر احساسی ناسالم هستند، داشته باشد. هر اندازه که شما تلاش کنید باز هم مفید نخواهد بود.

والدین سمی شامل چه کسانی هستند؟

واژه والدین سمی کمی مبهم است و احتمالا همه ما می توانیم تعریف متفاوتی از والد سمی داشته باشیم. اغلب، والدین خودشیفته یا افرادی با اختلالات شخصیتی دیگر و یا بیماری‌های روانی، بدگو، از نظر هیجانی نابالغ، و والدین الکلی و معتاد به عنوان والدین سمی برچسب می‌خورند.

کودکان خردسال، حتی آن‌هایی که پدر و مادر سمی دارند، فرض می‌کنند که والدین آن‌ها معمولی هستند. بدون هیچ پایه و اساسی برای مقایسه با والدین دیگر، شما فکر می‌کنید که خانواده‌های دیگر با همین قوانین ناکارآمد عمل می‌کنند و والدین همه بی رحمانه، غیرقابل ‌دسترس، و یا کنترل گر هستند. با این حال، سرانجام متوجه می‌شوید که والدین سالم از نظر هیجان، نگرانی واقعی نسبت به احساسات فرزندانشان دارند، آنها را برای دنبال کردن رویاهایشان تشویق می کنند. حتی گاهی از آن‌ها عذر خواهی می کنند و به روش محترمانه در مورد مسائل صحبت می کنند. آنوقت شما متوجه می‌شوید که والدین شما متفاوت و از نظر هیجانی ناسالم بودند.

والدین سمی درد بسیار و مشکلات روانی با دوام برای کودکان خود ایجاد می‌کنند. خبر خوب این است که ممکن است بتوانید بر اثرات والدین سمی غلبه کنید. اولین قدم این است که از چیزی که واقعا به معنی یک پدر و مادر سمی داشتن است آگاه شوید و روش‌های خاصی را که پدر و مادر شما ناکارآمد هستند و یا از نظر هیجانی ناسالم هستند آگاه گردید.

علائمی که نشان می دهد، شما پدر و مادر سمی دارید

در زیر برخی از نشانه‌های رایج یک والد سمی وجود دارد آورده شده است.

۱- خود – محور بوده و ظرفیت محدودی برای همدلی دارند: آنها همیشه نیازهای خود را در اولویت قرار می‌دهند و نیازها و احساسات دیگران را در نظر نمی‌گیرند. آنها به این فکر نمی‌کنند که رفتار آن‌ها چطور بر دیگران تاثیر می‌گذارد. به سختی می توانند احساس دیگر افراد را درک کنند.

۲- بی احترامی: آنها نمی‌توانند با شما حتی در یک سطح ابتدایی از احترام، تواضع و مهربانی رفتار کنند.

۳- واکنش هیجانی: والدین سمی اغلب دچار مشکل کنترل احساسات خود می‌شوند. آنها بیش از حد واکنش هیجانی دارند یا غیرقابل‌پیش‌بینی هستند.

۴- کنترل گری: می‌خواهند به شما بگویند چه کار باید بکنید، چه زمانی این کار را انجام دهید و چگونه آن را انجام دهید. والدین سمی همیشه دوست دارند که دست بالا را داشته باشند. ایجاد احساس گناه و خرج کردن پول روش‌های متداولی هستند که به وسیله آن قدرت و کنترل خود را بر فرزندان اعمال می‌کنند.

۵- عصبانیت: آنها خشن و پرخاشگر هستند. یا ممکن است منفعل و استفاده از درمان خاموش، اظهار نظر را می بندند، غر می زنند و یا تعمدا همه چیز را به فراموشی می سپارند.

۶- انتقاد: هر آنچه شما انجام می دهید به اندازه کافی برای یک پدر و مادر سمی بسنده نیست. آنها از همه چیز ایراد می گیرند.

۷- دستکاری: حقیقت را تغییر می‌دهند تا خودشان را خوب جلوه دهند. آنها از ایجاد احساس گناه، انکار و بی اهمیت نشان دادن استفاده کرده سعی می کنند آنچه را که می‌خواهند به دست آورند.

۸- سرزنش: مسئولیت رفتار خود را نمی پذیرند، بخش سهم خود را در مورد عملکرد بد خانوادگی نمی پذیرند و در تمام بد عملکردی خانواده، شما را سرزنش می کنند و شخص دیگری را سپر بلا و رسوا می کنند.

۹- خواسته ها: انتظار دارند که شما همه چیز را رها کنید تا نیازها و امیال آنها را برآورده کنید. در مقابل، آنها به خاطر برنامه و نیازهای شما نگران نیستند. در مورد والدین سمی، مهم آن کارهایی است که شما می توانید برای آنها انجام داده و ارایه دهید.

۱۰- شرمندگی: آنها خیلی بد رفتار می‌کنند (هرچیزی مانند ساختن جک های نژاد پرستانه، ورود به مجادلات جسمی، انجام رفتارهای جنسی پیش رونده به سمت همسرتان و غیره) تا شما را نسبت به هر آنچه مربوط به آنها هستند شرمسار می کنند.

۱۱- بی رحمی: والدین سمی هر چیزی که معنای آشکار دارد (رُک بودن) را به رخ می کشند و بیان می کنند. آنها شما را مسخره می‌کنند و به شما لقب می دهند. به کاستی های شما تاکید می کنند و عمدا چیزهایی که شما در مورد آنها حساس هستید را بزرگنمایی می کنند.

۱۲- عدم نگهداری حریم ها و مرزبندی ها: آنها در فضای شخصی شما ورود پیدا می کنند و قبول ندارند که شما بزرگ‌سال شده اید، بزرگ‌سالی که کاملا از آن‌ها جدا هستید. آنها می‌خواهند درباره زندگی شخصی شما بدانند، در فضای شخصی شما بایستند، پست شما را باز بکنند، به جایی قدم بگذارند که دعوت نشده اند. توصیه های ناخواسته ارائه می دهند و والدین شأن شما را خراب می کنند.

۱۳- گرفتار کردن و وابستگی: پدر و مادر شما وابستگی شدیدی به شما دارند. آن‌ها خیلی زیاد در اطلاعات خصوصی و شخصی شما شریک می شوند ( برای مثال اسرار یا جزئیات مشکلات زناشویی یا زندگی جنسی) و می خواهند به هنگام جستجوی منابع اصلی حمایتی هیجانی تان، به آنها اعتماد کنید.

۱۴- رقابتی بودن: آنها نه تنها نیاز دارند همیشه درست کار به نظر بیایند، بلکه طوری عمل می کنند که در رقابت با شما هستند. پس به جای اینکه شما را تشویق کنند و از موفقیت‌های شما خوشحال باشند، سعی می‌کنند تا شما یکی مثل آنها شوید. آنها می خواهند که دست آوردهای خود را کاهش دهید و یا شما را نادیده می گیرند.

و آخرین نشانه ای که نشان می دهد شما والدین سمی دارید، این مورد است که شما باید بدانید نسبت به آنچه آنها انجام می‌دهند، چه احساسی دارید.

۱۵- هنگامی که وقت خود را با والدین تان سپری می کنید یا در مورد آنها فکر می کنید یا وقتی با آنها صحبت می‌کنید، شما احساس بدی دارید: شما بعد از مواجهه با والدین احساس بدتری پیدا می کنید. از حرف زدن با آنها می‌ترسید و حتی فکر والدین سمی شما، می تواند باعث شود که بدنتان منقبض شود و معده شما رفلکس داده و ظغیان کند. ممکن است خاطرات دردناک به سطح ذهنتان بیاید. هر چیزی که انها لمس می کنند فکر میکنید انرژی منفی شان آن چیز ها را آلوده می کند. اگر پدر و مادر سمی دارید، احتمالا شما تشویق نشده اید که احساسات خودتان را داشته باشید. پس ممکن است عادت نداشته باشید که به احساسات خودتان توجه کنید. بنابراین به احساسات خودتان توجه نموده و ببینید آیا بودن، دیدن فکر والدین شما، ماشه چکان احساسات خشم، غمگینی، احساس گناه، شرم یا هیجان های منفی دیگر هستند؟

آگاهی منتهی به پذیرش می‌شود

اگر والدین سمی دارید، لطفا به خاطر بسپارید که این تقصیر شما نیست. برای هر کاری که انجام داده اید اگر چه والدین شما  سعی می کنند شما را سرزنش کنند اما آنها نتوانستند مانع عملکرد شما باشند.

با در نظر گرفتن اینکه والدین شما مشکلات جدی دارند و بعید به نظر می رسد که آنها تغییر کنند، راه را برای پذیرش آنها هموار کنید. وقتی مردم را همانطور که هستند بپذیرید. آنوقت خود را از مجادله و تلاش برای تغییر دادن دیگران رها می سازید. ما می توانیم نسبت به نبود نوع رابطه والد – کودک که آرزویش را داشتیم ناراحت باشیم.

پذیرش در احیای آرامش ذهن بسیار مفید است. اما با این حال همچنان داشتن والدین سمی بسیار استرس زا است. به منظور مقابله با والدین غیر کارآمدتان، شما به استراتژی هایی نیاز دارید.

یعقوب اسماعیلی – روانشناس بالینی