کرونوفوبیا (chronophobia) یا ترس از آینده، نوعی ترس بیمارگونه و غیرمعمول است که یک اختلال اضطرابی تلقی شده و در رده ی فوبیاهای خاص قرار می گیرد.

 

به طور کلی، ترس و نگرانی نسبت به آینده امری طبیعی است که کلیه ی انسان ها در مراحلی از زندگی‌شان، به آن دچار می شوند.

این مسئله به طور کلی اختلال محسوب نمی شود. اما در مواردی که ذهن افراد را بیش از حد به خود مشغول سازد و روند عادی زندگی را مختل کند، به عنوان یک اختلال روانی مورد توجه قرار گرفته و درمان آن، ضرورت می یابد.

 

علائم و نشانه های کرونوفوبیا

فرد مبتلا به کرونوفوبیا، به طور مداوم، افکاری منفی در خصوص آینده را در ذهن می پروراند.

به طوری که گاه، ارتباط او با واقعیات به حداقل میرسد. در برخی موارد، تمایل به فرار کردن و یا گریه کردن، در شخص دیده می شود.

کسانی که به این اختلال دچار می شوند، نمی توانند افکارشان را بر امور روزمره متمرکز سازند و فعالیت هایشان را به خوبی انجام دهند.

اینگونه افراد، در صورت عدم درمان، به افسردگی دچار می شوند و علائم جسمانی بارزتری چون تپش قلب، سرگیجه، تعریق بیش از حد و حتی حملات پنیک را از خود نشان می دهند.

 

دلایل ابتلا به کرونوفوبیا چیست؟

در خصوص دلایل ابتلا به این اختلال، می توان به عوامل متعددی اشاره کرد.

گاهی ممکن است، همزمان چندین مورد از عواملی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم، در شکل گیری این فوبیا، دخالت داشته باشند.

چند نمونه از شایع ترین دلایل بروز کرونوفوبیا به شرح زیر می باشند:

 

• تجربه ی اتفاقات ناگوار در گذشته:

در میان عوامل محیطی، تجربه ی اتفاقات ناخوشایندی چون طلاق، مرگ عزیزان، بیکاری، شکست و … از پتانسیل بالایی برای تحریک ترس از آینده برخوردار هستند.

بسیاری از افراد، با از سر گذراندن این تجربیات دردناک، به طور کلی نسبت به آینده و سرنوشت خود بدبین می شوند و این امر، می تواند مقدمه ای برای ابتلا به کرونوفوبیا باشد.

 

• ژنتیک:

بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه، عامل وراثت نیز می تواند در ابتلا به کرونوفوبیا نقش داشته باشد.

بنابراین، ریسک ابتلا به ترس از آینده، در افرادی که خویشاوندان نزدیکشان به این اختلال دچار هستند، بیشتر از افراد عادی می باشد.

 

• سایر بیماری های روانی:

اشخاصی که به اختلالات روانی چون افسردگی و اضطراب اجتماعی دچار هستند، از زمینه ی مناسبی برای ابتلا به کرونوفوبیا برخوردارند.

 

• ابتلا به بیمارهای سخت:

بسیاری از افراد، در نتیجه ی ابتلا به بیماری های دشوار و لاعلاج نظیر سرطان، پارکینسون و ام اس، امید خود را نسبت به بهبودی شرایط جسمانی و حتی زنده ماندن از دست داده و در نتیجه، افکار منفی فراوانی را در ذهنشان پرورش می دهند.

این افراد، به کلی از درمان خود و بازگشت به شرایط عادی قطع امید کرده و با اندیشیدن به آینده، احساسات منفی چون اضطراب و اندوه را تجربه می نمایند.

 

• محیط زندگی:

اشخاصی که در محیط خانواده و جامعه، با باورهایی منفی نسبت به آینده و سرنوشت مواجه می شوند و تحت تأثیر ناامیدی و افسردگی اطرافیانشان قرار می گیرند، به احتمال زیاد، خود نیز به این نوع تفکرات گرایش پیدا کرده و به اختلالاتی چون افسردگی، اضطراب و کرونوفوبیا دچار می شوند.

 

• افزایش سن:

با پیری و افزایش سن، ترس از مرگ و بیماری های شایع در سالمندان نیز به مراتب افزایش پیدا می کند.

برخی افراد، در نتیجه ی بالا رفتن سن و سالشان، دیگر آینده ای برای خود متصور نمی باشند و در نتیجه، به انواع اختلالات روانی نظیر ترس از آینده، دچار می شوند.

 

• یائسگی:

بسیاری از زنان، پس از یائسگی و حتی سالهای قبل از آن، نسبت به شرایط جسمانی خود احساسی منفی پیدا می کنند و از بابت اثرات آن، غمگین شده و دچار ترس و اضطراب می شوند.

لازم به ذکر است که در جوامع سنتی، این امر به مراتب شایع تر می باشد.

   

انواع کرونوفوبیا

ترس از آینده، با توجه به شرایط روانی و اجتماعی افراد، می تواند اشکال و انواع گوناگونی داشته باشد.

تجربیات زندگی و شرایط محیطی، در شکل گیری انواع کرونوفوبیا نقش موثری ایفا می کنند.

به عنوان مثال، مردان متأهل، زنان سرپرست خانوار و افرادی که به طبقات فرودست تعلق دارند، غالبا، ترس از بیکاری، فقر و بی خانمانی را تجربه می نمایند.

یا افرادی که از نظر عاطفی آسیب پذیرتر بوده و خلاء هایی را تجربه کرده اند، با ترس از دست دادن همسر یا شریک عاطفی خود دست به گریبان اند.

همچنین بسیاری از افراد همواره نگران آن اند که در آینده به بیماری های سخت و غیرقابل درمان مبتلا شوند و به همین سبب، به نوعی وسواس فکری دچار می گردند.

ترس از مرگ و بیماری نیز در میان سالمندان بسیار شایع تر از سایر افراد می باشد.

بنابراین می توان گفت کرونوفوبیا در افراد و اقشار گوناگون، به شکل های متفاوتی ظاهر می شود.

 

عوارض کرونوفوبیا

این اختلال، در دو بعد روانی و جسمانی، تأثیرات نامطلوبی را برجای می گذارد.

ابتلا به کرونوفوبیا، مقدمه ای برای سایر مشکلات نظیر افسردگی است.

افراد مبتلا به این فوبیا، غالبا در تمرکز کردن بر امور کاری، تحصیلی و… ناتوان اند و در مسائل روزمره دچار حواس پرتی و مشکل می شوند.

ترس از آینده، در صورت عدم درمان، می تواند سبب اتخاذ تصمیم های غلطی نظیر خودکشی شود.

کرونوفوبیا، بر سلامت جسمانی فرد تأثیر می گذارد و سبب ایجاد تپش قلب، تنگی نفس، تعریق زیاد، دلپیچه و حتی پنیک اتک می شود.

اثرات طولانی مدت این اختلال، به شکل بیماری های قلبی، عصبی و مشکلات مزمن دیگر ظاهر می شوند.

 

درمان کرونوفوبیا

مراجعه به مشاور، روانشناس یا روان درمانگر، می تواند شروع خوبی برای درمان کرونوفوبیا باشد.

علت و ریشه های ابتلا به این اختلال، باید به طور دقیق شناسایی شود و فرد، به شکل اصولی، تحت درمان قرارگیرد.

اغلب افراد، با انجام درمان های شناختی رفتاری نتایج رضایت بخشی را کسب می نمایند.

علاوه بر این مورد، اشخاص با انجام تکنیک های ساده ای چون مدیتیشن، تمرین های یوگا، تنفس عمیق و گوش دادن به موسیقی های آرامش بخش، می توانند در مواقع گوناگون، به کنترل افکار منفی و اضطراب خود، کمک کنند.

به افراد توصیه می شود که بیشتر به زمان حال بیندیشند و بر شرایط فعلی خود تمرکز کنند.

زندگی در لحظه، آسان ترین راهکار کنترل ترس و اضطراب نسبت به آینده است.