آیا فوبیا درمان قطعی دارد؟ از نظر تئوریهای رواندرمانی، درمان قطعی فوبیا وجود دارد و صد در صد قابل درمان است.
یعنی اگر ما با توجه به تئوری رفتاردرمانی و نظریات رفتارگرایانه بخواهیم به فوبیا نگاه کنیم، ریشههای فوبیا را در یادگیری میدانند و در نتیجه فرایند یادگیری را بازبینی میکنند.
علائم و اتفاقاتی که منجر به یک یادگیری اشتباه شده است، تصحیح میشود و بنابراین فوبیا از بین میرود.
اگر بخواهیم بر اساس نظریات شناختگرایانه به فوبیا نگاه کنیم، در شناخت درمانی اعتقاد دارند که بستر زیرین فوبیا، به واسطهی حضور ایراداتی در تفکرات بنیادین ما شکل گرفته است. ما دارای یکسری خطاهای شناختی در سطح تفکرمان هستیم که اگر این خطاهای شناختی را حل کنیم، میتوانیم به درمان قطعی فوبیا برسیم.
اگر بخواهیم از تئوریهای روانکاوانه یا روان تحلیلی و پویشی استفاده کنیم، اعتقاد هست که ارتباطی که در فرایند رشد با مراقبین اولیه ما شکل گرفته است و رابطهای که در آنجا ایجاد شده است و سرکوب نیازهایی که در فریند رشد ما ایجاده شده است، و همچنین فرایندهای رشدی ناسالم، باعث ایجاد فوبیا شده است.
بنابراین اگر بخواهیم از نظر تئوری به درمان فوبیا نگاه کنیم، در این تئوریها اعتقاد دارند که دلایل فوبیا در چیز خاصی هست. که اگر قرار باشد فوبیا را درمان کنیم، با توجه به آن تئوری، صد در صد این فرایند عملی است.
اما در بعضی از موارد، هنگامی که وارد درمان میشویم، این تئوری به درستی اجرا نمیشود. یعنی عوامل و عدم اجرای این تئوری، به چند چیز بر میگردد.
بعضی مواقع، درمانگران، تئوری که بر روی آن کار میکنند را به درستی نمیشناسند و ساختار و پروتکلهای درمانی را به درستی اجرا نمیکنند.
در بسیاری موارد، یک رفتارگرا یا شناختدرمانگر یا روانکاو، ریشه و علائم تئوریک را بهخوبی میداند اما در فرایند اجرا، وفادار به این پروتکلها نیست. یعنی در اجرا دچار مشکل است.
به ویژه در رفتار درمانی و شناخت درمانی که بخشی از درمان، به واسطهی حضور درمانجو شکل میگیرد (یعنی خود درمانجو هم در فرایند درمان دخیل است)، عدم همکاری درمانجو باعث میشود که درمان به درستی شکل نگیرد.
بنابراین بار دیگر پاسخ به سوال آیا فوبیا درمان قطعی دارد ، به اینگونه پاسخ میدهم که از نظر تئوریک، درمان قطعی فوبیا وجود دارد. در تئوریکهای مختلف، راهکارها و ساختار مشخصی برای درمان فوبیا وجود دارد.
اما در بسیاری از موارد به واسطهی عدم پایبندی به تئوری، درست اجرا نکردن تئوری و یا عدم همکاری درمانجو، فوبیا به طور قطعی و صد در صدی درمان نخواهد شد.