نداشتن تمرکز در درس خواندن موضوع پرسشی است که اکثر دانش آموزان و دانشجویان با آن درگیر هستند. در ادامه به این موضوع پرداخته و راهکارهایی برای آن بیان می کنیم.

 

پرسش:

با سلام و تشکر از وقتی که صرف می کنید. اصلن تمرکز ندارم و مدام در موقع خواندن درس حواسم پرت می شود.

در واقع نداشتن تمرکز در درس خواندن و مطالعه نگرانم کرده من امسال امتحان نهایی دارم و خیلی اضطراب و استرس و نگرانی در این مورد دارم.

مدام هم از گوشی و تلویریون و … وقتی استرس میگیرم استفاده میکنم.

لطفا بفرمایید با نداشتن تمرکز در درس خواندن و مطالعه چیکار کنم؟

 

پاسخ روانشناس و مشاور:

این پاسخ در اصل یک روش کوتاه مدت برای شما هست. لازمه که بعد از امتحانات حتماً مسائل را بیشتر بررسی بکنید و کلاس­های مرتبط با متد یادگیری یا متد حافظه فعال را شرکت بفرمایید.

اما به طور کلی پرسش شما دو بخش اصلی دارد و یا نداشتن تمرکز در درس خواندن و مطالعه را با این روش میتوانید حل کنید.

 

• نداشتن تمرکز در درس خواندن و مطالعه با انجام رفتارهای اجتنابی

رفتار اجتنابی در روانشناسی به رفتاری گفته می­شه که برای انجام ندادن یک کار دیگه یا یک کار اصلی یا کاری که الویت بالاتری دارد، صورت می­گیره.

مثلاً ممکن است خواندن زبان انگلیسی برای شما اولویت بالایی داشته باشد، اما شما ممکنه در طول روز کارهای بسیار زیادی را انجام بدید و یا کارهایی که الویت کم­تری از خوندن زبان انگلیسی را دارد در الویت بالاتری قرار بدید تا با قضیه خواندن زبان انگلیسی مواجه نشوید، به این رفتار اصطلاحاً در روانشناسی رفتار اجتنابی گفته می­شود.

ریشه رفتار اجتنابی، ترس و استرس می­تواند باشد.

که حالا این ترس­ها و استرس ممکنه مبانی متفاوتی داشته باشه اما یک بخشی از رفتار شما به نظر می­رسد که استفاده مداوم از گوشی و امثال است که رفتار اجتنابی شما هستش.

خب، سؤال شما برمی­گرده به اینکه شما مشکل نداشتن تمرکز در درس خواندن و مطالعه دارید.

به قول خودتان تمرکز ندارید و حواستان پرت می شود. در واقع حواس جمع ندارید و در این راستا باید چیکارکنید.

ببینید این کلمه حواستو جمع کن در دل خودش یک مفهوم خیلی مهم داره.

حواستو جمع کن، و به نوعی ریشه مشکل هم هست.

 

• حواس پنجگانه و نداشتن تمرکز در درس خواندن و مطالعه کردن

همانطور که شما می­دونید انسان ۵ تا حواس مختلف داره. چشایی هست، بینایی هست، بویایی هست و غیره.

و وقتی به شما گفته می­شه حواستو جمع کن به این معنی هست که این ۵ تا حس رو در یک راستا و در یک چارچوب به کار ببرید.

دقیقاً کاری که شما باید انجام بدید ببینید من مثال بزنم خدمتتون حواس آدم­ها چه جوری پرت می­شه.

حواس ۵ گانه ما درهای ورودی هستند. به نوعی وقتی محرکی ارسال می­شه این درهای ورودی این محرک رو می­گیرن و بهش پاسخ می­دن.

مثلاً فرض کنید وقتی شما تو خونتون بوی غذا استشمام می­کنید این درب ورودی و یا این حس بویایی شما این محرک رو دریافت می­کنه و ری­اکشن نسبت بهش نشون می­ده این ری­اکشن ممکنه ترشح بزاق باشه، گشنگی باشه، بلند شدن شما و رفتن سمت غذا باشه، تشن­تون بشه یا چیزی هوس کنید و یا هر چیز دیگه.

در مورد بینایی هم همینطور یعنی وقتی شما یک صحنه خاصی رو می­بینید یک پیغامی توی گوشتون می­خونید، تلوزیون نگاه می­کنید، ناخودآگاه این دریچه بینایی شما باز می­شه و این محرک­ها را از محیط دریافت می­کنه و این محرک­ها هر کدوم فکری رو در وجود شما بیرون می­کشه و واکشی می­کند.

پس به طور کلی اگر ما می­گیم که حواس­تو جمع کن یعنی این ۵ تا حس اصلی رو در یک راستا شما باید استفاده بکنید تا نداشتن تمرکز در درس خواندن از بین بره.

وقتی حواس جمعی دارید قدرت تمرکز شما و حافظه شما افزایش پیدا می­کنه و در نتیجه شما مطالب رو بهتر، سریع­تر و با کیفیت بالاتری می­تونید حفظ کنید.

پس اولین کاری که شما باید بکنید این جمع کردن حواس هست این حواس منجر به تمرکز خواهد شد.

 

• چگونه حواسمان را در درس خواندن و مطالعه جمع کنیم ؟

حالا سؤال اینه که چگونه حواسمو جمع بکنم و از نداشتن تمرکز در درس خواندن رهایی پیدا کنم.

جمع کردن حواس فرمول کاملاً ساده­ای داره هر چند شاید اجراش سخت باشه اما این فرمول بسیار ساده هست.

شما باید از عواملی که حواستونو پرت می­کنه به طور کامل اجتناب بکنید یعنی در اصل این ۵ تا در ورودی رو یا ۵ تا حس رو تا جایی که می­تونید باید جلوشو بگیرید تا بهش محرک نرسه مثلاً فرض کنید شما در خونه نشستید و در اتاقتون روی تخت دراز کشیدید و مشغول مطالعه هستید، خب اینجا با هم محرک­ها رو بررسی کنیم.

یه دونه به اصطلاح ملحفه یا بالش گرمو نرم زیر دست شما هست حس لامسه رو جهت خواب داره تحریک می­کنه، بوی غذا از توی آشپزخانونه یا از توی پذیرایی داره به مشام شما می­رسه، ممکنه که صدای تلوزیون یا ماهواره زیاد باشه و این مدام هر از چندگاهی کلماتی رو به گوش شما برسونه و تمام این­ها محرک­هایی می­شود که شما نتونید حواستون رو جمع کنید یا تمرکز داشته باشید و در نتیجه راندمان شما به شدت کاهش پیدا می­کنه.

 

• تغییر محیط یکی از راه های ساده برای حل مشکل تمرکز

خب یکی از ساده­ترین راه­ها تغییر محیط هست، با تغییر محیط مشکل نداشتن تمرکز در درس خواندن را حل خواهید کرد.

یعنی شما باید به محیطی تشریف ببرید که این محیط­ها این محرک­ها حتی المکان در پایین­ترین سطح خودش باشه.

معمولاً وقتی شما در کتابخانه هستید بوی خاصی به مشامتون نمی­رسه، حس لامستون معمولاً تحریک نمی­شه، بینایی­تون معمولاً به تلوزیون یا محرک­های دیگه نمی­افته و در اصل ورودی­های حواس پنجگانه شما به شدت کاهش پیدا می­کنه این قضیه باعث می­شه شما حواسی جمع­تر داشته باشید، تمرکز بالاتر، در نتیجه بتونید مطالب رو بیشتر فرا بگیرید.

البته استرس شما خودش یک عاملی که حواسه رو می­تونه ضعیف بکنه، خواب رو مختل بکنه، خوراک رو مختل بکنه و در نتیجه رادمان کاری شما رو کاهش بده.

اما با توجه به اینکه امسال امتحانات نهایی دارید و حالا زمان مناسبی برای مراجعه به روان­شناس، مشاور و به یادگیری متدهای لازم و در این زمینه رو ندارید من پیشنهاد می­کنم فعلاً این اصول رو به کار بگیرید تا امتحاناتتون تموم بشه و انشاالله متدهای اصلی مطالعه مؤثر و حافظه موفق­تر رو به کار بگیرید.